Yapay Zeka Öcü müdür?

Yapay Zeka Nedir?

Çeşitli nedenlerle çevremizdeki insanlarla yaptığımız görüşmelerde yapay zekadan korktuklarını, yapay zeka ile tasarlanmış bir dünyada yaşamak istemediklerini görüyoruz.

Önce şunu açık söylemek lazım; korkunun ecele faydası yok. Bu durum yani yapay zekanın hayatımıza girmesi kaçınılmaz. O zaman öncelikle bu konu hakkında bilgilenmemiz ve sonrasında da süreci nasıl yöneteceğimizi belirlememiz gerekiyor. Öncelikle yapay zeka nedir onu tanıyalım.

Yapay zeka kavramı ilk defa 1956 Dortmund Konferansı’nda John McCarthy tarafından dile getiriliyor.

Oracle’ın sitesinde yapay zeka tanımlaması şöyle yapılmış.

AI kısaltmasıyla da ifade edilen Yapay Zeka, görevleri yerine getirmek için insan zekasını taklit eden ve topladığı bilgilerle kendisini kademeli olarak geliştirebilen sistemler veya makineler anlamına gelir. Yapay zekâ pek çok biçimde kendini gösterir. Örneğin:

• Sohbet robotları, müşterilerin sorunlarını daha hızlı bir şekilde anlamak ve daha verimli cevaplar vermek için yapay zekâdan yararlanır
• Akıllı asistanlar, zamanlamayı iyileştirmek için büyük kullanıcı tanımlı veri kümelerinden kritik bilgileri çekmek için yapay zekâdan yararlanır
• Öneri motorları kullanıcıların izleme alışkanlıklarına göre TV programları için otomatik önerilerde bulunabilir

Yapay Zeka, herhangi bir özel biçim veya işlevden ziyade süper güçlendirilmiş düşünce ve veri analizi yeteneği ve süreciyle ilgilidir. Yapay zeka üst seviye işleve sahip insan benzeri robotların dünyayı ele geçirmesine ilişkin görüntüler sunsa da, yapay zekanın amacı insanların yerini almak değildir. Amaç insan yeteneklerini belirgin şekilde geliştirmek ve bunlara katkıda bulunmaktır. Bu nedenle oldukça değerli bir ticari varlıktır. (https://www.oracle.com/tr/artificial-intelligence/what-is-ai/)

Yapay zeka alanında çalışan bir firma bu şekilde tanımlamış. Tabi doğru tanımlamış. Yapay zeka bugün çok çeşitli alanlarda karşımıza çıkıyor bazen fark ediyoruz bazen fark etmiyoruz bile. İleri ki dönemlerde bu daha da artacak. Yani hayatımızdan çıkarmamız mümkün olmayacak bilakis ilişkimiz daha da derinleşecek.

Yapay Zekanın Zararı Var mı?

Hayatın olağan akışında bir sorun yok. Yani facebook’ta daha çok görüştüğünüz arkadaşlarınızın paylaşımları önünüze gelecek ya da arama motorunda aradığınız ürüne ilişkin reklamlar karşınıza çıkacak belki işinizi kolaylaştırdığı için hoşlanacaksınız (ben pek hoşlanmıyorum), size maps uygulaması ile yol tarif edecek, belki de bizim doktora çalışmalarında yaptığımız çalışmalarda olduğu gibi rahatsızlığınızla ilgili tanılamada yardımcı olacak. Bunlar işin güzel yanı neden güzel çünkü karar noktası sizsiniz.

Peki kötü yanı ne? Genellikle bilim kurgu filmlerine dayanan bir senaryo var. Yapay zekalı robotlar kendi kendilerini üretir hale gelir ve insan neslini bitirme kararı alarak insanlığa savaş açarlar. İnsan avına başlarlar. Olabilir mi? Çok çük küçük bir ihtimal ama mümkün. Mesela senaryoda robot robot yapıyor. Nasıl yapıyor? Hazır parçaları monte ederek. Peki o parçaları nasıl üretecek? O kademelerde insan melekesi gerekiyor. Robot elindeki verileri değerlendirdiğinde kendi sonunu da getireceğini hesaplar ve böyle bir sonuç üretemez. Bu işin tabi fantastik yanı. Ancak dünya üzerindeki bir takım güç odaklarının tek devlet, tek millet hayalleri var. Herkese bir çip takarak hepimizi mutlu etmeyi vaat ediyorlar. Nasıl ki bazı ülkelere demokrasi getirdiler, bize de mutluluk getirmeyi vaat ediyorlar. Diyorlar ki size çip takalım mutlu olun. Bu uygulama İsveç’te uygulanıyor. İsveçliler bu sayede kapı açıyor, ödeme yapıyor, hatta gelecekte sağlıkla ilgili bir takım analizleri yapmaları mümkün. Ancak şöyle bir komlplo teorisi de akla gelmiyor değil. Sizi izleyen bir göz (big brother) bir gün sizden kurtulmaya karar verirse bu çipler bir katile dönüşebilir mi? Teknolojik açıdan henüz mümkün değil ancak bu durum ileride gerçekleşebilir.

Yapay Zekadan Kaynaklanacak Sorunlara İlişkin Bir Çözüm Var mı?

Evet var.

i. Yapay zeka kodları açık kaynak kodlu olacak. Herkes bu kodları indirip inceleyebilecek.

ii. Veriler indirilen uygulamada değerlendirilecek ve aynı sonuçlara erişilip erişilmediği kontrol edilebilecek.

iii. En önemlisi de karar her hâlükârda insana bırakılacak, yapay zeka otonom olarak (kendi kendine) karar veremeyecek.

Bu ilkeler ilk kez bizim ortaya koyduğumuz mutabakat maddeleridir, uluslararası bir mutabakatla  güvence altına alınmalı, örneğin Kyoto Protokolünde olduğu gibi bu dünya genelinde ahlaki bir uyum protokolü haline getirilmelidir. O takdirde yapay zeka bir öcü olmaktan çıkar ve hiç bir zaman insan veya herhangi bir birey aleyhine kullanılamaz.

Sonuç

Bazı şeyler çok karmaşık ve içinden çıkılmaz görülebilir. Ancak çok basit tedbirlerle mesele halledilebilir. Stratejik akılla bakmayı, değerlendirmeyi bilen ekipler bu tür işleri kolaylıkla halledebilir.